فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی
کاربردی از مدلهای رقابت دوجانبه در توجیه رقابت بین دانشگاههای ایران
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه تهران
2 عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه بوعلی‌سینا
چکیده
بحث رقابت بین بنگاهها از جمله بحثهای اساسی در اقتصاد خرد است. بنگاههای فعال در اقتصاد یا به صورت انتفاعی یا به صورت غیرانتفاعی فعالیت می کنند. بنگاههای فعال در صنایع خدماتی نظیر آموزشی، مراقبتهای بهداشتی، تولیدات تئاتر، کنسرتها، ورزش و سایر برخلاف بنگاههای انتفاعی، حداکثر کردن کسب سود را به عنوان هدف اساسی خود دنبال نمی کنند. الگوی رقابت بین بنگاههایی که هدف حداکثر کردن سود را دنبال نمی کنند، شباهت زیادی به الگوی رقابتی بنگاههایی دارد که به دنبال حداکثر کردن سود هستند، اما برخی تفاوتهایی نیز در آنها مشاهده می‌شود. در این مقاله با مطالعه الگوهای مختلف رقابت دوجانبه و ویژگیهای بازار آموزش عالی ایران، با استفاده از روش بهینه سازی اقتصاد ریاضی و با به کارگیری اصول اقتصاد خرد در بازار، مدل رقابتی دوجانبه بین دانشگاههای ایران (دانشگاههای دولتی و دانشگاههای آزاد) ارائه شده است. این مدل رقابتی با لحاظ کردن فروض مختلف بر اساس برتریهای آموزشی و پژوهشی در دو شکل غالب برتریهای مطلق و نسبی مورد بحث قرار گرفته است. یافته های این مقاله نشان می دهد که هزینه های حمایتی دانشگاهها در هر دو مدل رقابتی دو جانبه پیرو- پیرو و رهبر- پیرو متفاوت است و میزان این هزینه ها بسته به شرایط، برای دانشگاهها در هر دو مدل رقابتی تعیین خواهد شد. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که در مدل رهبر- پیرو دانشگاه رهبر همیشه هزینه حمایتی کمتری نسبت به دانشگاه پیرو در جذب دانشجویان صرف نخواهد کرد و فقط زمانی هزینه حمایتی دانشگاه رهبر در مقایسه با دانشگاه پیرو کمتر خواهد شد که رابطه ذکر شده در مقاله برقرار باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Application of Dually Competitive Models to Explain Competition in Iranian Universities
نویسندگان [English]
- Sajad Barkhordari 1
- Nader Mehregan 2
1 Researcher of NRISP and PhD Student of University of Tehran, Tehran, Iran
2 Faculty Membership of Economics Department- Boali Sina, Hamedan, Iran
چکیده [English]
The competition among firms is a basic argument in microeconomics. Firms in economy, behave as profit or non-profit ones. The active firms in service industries such as education, health care, drama products, consorts, sports, and etc, don’t pursue the profit such as profit firms. The competition model among non profit firms is similar to competition model among profit ones, but some differences are observed. This paper seeks to design a dually competition model for Iranian universities (public and private universities) by using of optimization approach in mathematical economics and microeconomics principles. The model, is discussed includes different assumptions about teaching and research excellence in absolute and comparative frame. The results show that the support costs for universities in both dually competition model Follower- Follower and Leader- Follower are different. The costs are determined in relation to conditions for universities in both models. Due to the finding of this research in the Leader- Follower model, Leader University doesn’t decline less costs than Follower University. The support costs of Leader University would be less than Follower University, when the relationship mentioned in paper, has been appointed.
کلیدواژه‌ها [English]
- Utility Function of Students
- Research and Teaching Dominance
- Support Costs
- Dully Competition Model
)