نویسنده

• غلامعلی منتظر

چکیده

اگر بپذیریم با اختراع ماشین چاپ، انسان وارد کهکشان «گوتنبرگی» شد باید اذعان داشت با اختراع رادیو و امکان استفاده از امواج الکترومغناطیسی، انسان وارد کهکشان «کارکونی» گردیده است. پیشرفت روزافزون فناوریهای مخابراتی و بسترسازی مناسب آن برای انتقال سریع اطلاعات از یک سو و وابستگی شدید کلیه چهارچوبها و مناسبات اجتماعی به اطلاعات از دیگر سو، موجد دوران نوینی در عرصه‌ حیات اجتماعی شده است که از آن به «جامعه‌اطلاعاتی» یاد می شود. ویژگیهای اصلی این جامعه، کوچک شدن جهان و تحقق دهکده‌ جهانی و نیز گردش اطلاعات به منزله شریان اصلی حیات جامعه است. این تحول شگرفت که به حق انقلاب اطلاعاتی نامیده می شود عرصه زندگی بشر و مناسبات آن را عمیقاً تحت تأثیر قرار داده و چهارچوبهای کلاسیک توسعه را از «سرمایه محوری» به «دانش – محوری»‌ تغییر داده است. در این دیدگاه «تولید»، «فراورش»، «توزیع» و «مصرف» اطلاعات اصلی ترین رکن جوامع را تشکیل می دهند و پرواضح است زیرساخت این توسعه، تأمین منابع نیروی انسانی و مهمترین خاستگاه برآوردن این نیاز، نظام آموزشی کشور است. بدین لحاظ نقش این مهم در بسترسازی مناسب فرهنگی – آموزشی برای تربیت نیروهای خبره و کارآزموده در موضوع فناوری اطلاعات بیش از پیش نمایان می گردد.
بدیهی است جهان آینده، جهانی کاملاً متفاوت با امروز است جهانی که مقدرات آن در دست انسانهای توانمندی است که مناسبات و مختصات عصر اطلاعات را شناخته و براساس آن نهادها و روابط اجتماعی را طراحی می نمایند، از این رو با عنایت به اینکه مهمترین هدف نظام آموزشی کشور، شکوفاسازی استعدادها و خلاقیتهای دانشپژوهان در جهت تربیت نیروی مستعدی است که بتوانند در آینده سکانداری کشتی حرکت جامعه را برعهده گیرند، باید اذعان داشت توسعه مبتنی برفناوری اطلاعات مهمترین راهکار تحقق چنین امری باشد که می توان با برنامه ریزی دقیق و مآل اندیش در تحقق آن گام برداشت.
از دیدگاه دیگر تغییر رویکرد نظام آموزشی به سمت تحقق جامعه اطلاعاتی، خود
می تواند به کمک استفاده از افزارهای فناوری اطلاعات صورت پذیرد، به تعبیر دیگر نظام آموزشی هم می تواند با جهت گیری آرمانی خطوط اصلی همگامی و هماوردی با قافله شتابان فناوری اطلاعات را ترسیم نماید و هم با رویکردی عملکردگرا با به خدمت درآوردن این افزار، بسیاری از فراز و نشیبهای این راه را همراه کند. از این رو در این مقاله سعی می شود با برشمردن ویژگیهای اصلی جامعه اطلاعاتی و نقش نظام آموزشی در تحقق آن، اهمیت جهتگیری اصلاحات نظام آموزشی با رویکرد فناوری اطلاعات مورد بحث قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• ‌فناوری اطلاعات
• نظام آموزشی
• جامعه ‌اطلاعاتی
• اینترنت
• توسعه