چکیده

این مقاله به بررسی روند تحولات رشته برنامه درسی به عنوان یک حوزه تخصصی اختصاص یافته است. نگارنده ابتدا مفاهیم برنامه درسی را به عنوان یک دیسیپلین (رشته تخصصی) اصلی تعیین نموده و آنگاه زیر شاخه­ های این دیسیپلین یعنی طراحی برنامه درسی و برنامه­ ریزی درسی را تحلیل نموده است. سپس روند تحولات رشته برنامه درسی را به دو دوره غیررسمی و رسمی تقسیم نموده است. دوره غیررسمی تعلیم و تربیت با قدمت انسانها آغاز و تا اوایل قرن بیستم ادامه می ­یابد. در فرایند این تحلیل روش و محتوای تعلیم و تربیت در اقوام بدوی، تمدنهای باستانی هند قدیم، چین، ایران باستان، یونان و روم قدیم، دوران قبل از رنسانس، و رنسانس (دوران نوزایی) تا اوایل قرن بیستم مورد مداقه قرار گرفته است. آنگاه دوره رسمی برنامه درسی را مصادف با اوایل قرن بیستم، یعنی زمان تألیف کتاب برنامه درسی اثر فرانکلین بوبیت در سال 1918 دانسته و روند تحولات این رشته را تا اواسط سال 1993 بررسی نموده است. در پایان، نگارنده به ترسیم مبانی نظری برنامه درسی پرداخته، تئوریهای برناهم درسی را در دو خانواده طراحی برنامه درسی و برنامه ­ریزی درسی تحلیل نموده است، و سه خانواده بزرگ تئوری کنترل، تئوری تعبیری و تئوری انتقادی را تبیین نموده است. و سرانجام به تشریح قلمرو جدید برنامه درسی در سه مقوله برنامه درسی رسمی، برنامه درسی عقیم و برنامه درسی مستتر پرداخته است.
این مقاله را آقای دکتر نادرقلی قورچیان، عضو هیأت علمی و معاون مؤسسه پژوهش و برنامه­ ریزی آموزش عالی، به رشته تحریر درآورده است.

کلیدواژه‌ها

• برنامه ریزی درسی
• نظام های آموزشی
• طرح و برنامه ریزی

عنوان مقاله [English]

The Process of Transformation in Curriculum as a Discipline in the World Today

چکیده [English]

The explication of the process of transformation in curriculum as a specialized field for grasping the underpinning the curriculum is the main task of article. To this end, the author first elaborates the notions of curriculum as a discipline as well as its branches including curriculum design and curriculum engieenring. The review of literature revealed two periods that characterized the procees of transformation in curriculum. These periods were classified under categories of informal and formal periods. The informal period begins with the history of human kind and continues upto the early twentieth century. In the process of this analysis, the method and content of education of primitive man, ancient civilizations including China, India, Iran, Greece, Rome and also before Renaissance, and from Renaissance to the early twentieth century is discussed. 
This is followed with an elaboration of formal period of curriculum which emerged in this century by appearing Franklin Bobbitt's book entitled. "The Curriculum" in 1918. Historically, Bobbitt is acknowledged as the first scholar to write a curriculum book in the field. The writer of article then reviews and analyzes the process of transformation in curriculum upto mid 199 3. The remainder of article is devoted to theories(Control, Hermenutic and Critical)and metatheories in curriculum.Finally, the new boundaries and dimensions of curriculum are classified under categories of f ormal, null and hidden curriculum. 
The article has been written by Dr.Nader Gholi Ghourchian, the Chief-Editor of this Journal and vice-president of the Institute for Research & Planning in Higher Education in Iran. 

کلیدواژه‌ها [English]

• Curriculum planning
• educational systems
• plan and planning