نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا مهدی ¹
• اذن الله اذرگشب ²

¹ پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

² دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

چکیده

کیفیت حکمرانی هر نهاد یکی از عوامل اساسی موفقیت آن در مسیر پیشرفت، توسعه و کارایی و اثربخشی است. نظام آموزش عالی به‌طور عام و دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی به‌طور خاص متأثر از سازوکار و کیفیت حکمرانی این نهادهای دو وضعیتی، علمی و بروکراتیک، است. انباشت تجربه نظامهای آموزش عالی در کشورهای توسعه‌یافته حاکی از ضرورت و استلزام اداره دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی به‌ویژه نهادهای علمی دولتی و عمومی بر مبنای تولیت و هیأت امنایی است. قانون تشکیل، وظایف و اختیارات هیأت امنا و کیفیت اجرای آن می تواند اثرگذاری این هیأت بر موفقیت و کارآمدی دانشگاه و مؤسسه آموزش عالی را در بلندمدت فراهم و مساعد کند. در این مقاله، با استفاده از روش نظریه داده‌بنیاد بر اساس نظرات 15 مطلع و متخصص آموزش عالی، الگویی برای حکمرانی نظام آموزش عالی به‌ویژه دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی از منظر تولیت توسعه داده شده است. بر اساس این پژوهش، راهبری هیأت امنایی دارای زمینه‌های بهبود اساسی نظیر ایجاد تنوع در تشکیلات هیأت امنا، اختیار نصب و عزل رئیس نهاد علمی، اشراف به فعالیتها و نظارت واقعی بر عملکرد دانشگاه، تصمیم‌گیری جمعی بر مبنای رسالت نهاد و نیازهای محلی و بومی، مشارکت و درگیر کردن ذی‌نفعان، دانشجویان، استادان، خانواده‌ها، مردم و کارفرمایان، در فرایند اتخاذ تصمیم و حل مسائل است. در واقع، با حکمرانی فعلی هیأت امنایی، امکان بهره‌گیری از حداکثر مزایا و منافع این حکمرانی فراهم نبوده و لازم است نظام هیأت امنا به‌طور مستمر و متناسب با نوع نهاد توسعه یابد.

کلیدواژه‌ها

• نظام آموزش عالی
• حکمرانی علمی
• تولیت
• هیأت امنا
• اداره دانشگاه

عنوان مقاله [English]

Design of Model for Trustees Board Governance in Iranian Higher Education System: Grounded Research Based on Contexts and Realities

نویسندگان [English]

• reza mahdi ¹
• eznollah azargashb ²

¹ ISCS

² shahib beheshti U.

چکیده [English]

Quality of governance is one of the critical factors of institutions success for development, efficiency and effectiveness. Higher education system in general and universities and higher education institutions in particular, is affected by governance mechanism of these bifurcated academic and bureaucratic institutions. Accumulated experience of higher education in developed countries indicated the necessity of universities and higher education institutions governance by the board of trustees. The Act of create, duties and authorities of the Board of Trustees and the quality of its implementation could impact on the success and effectiveness of university and higher education institutions in the long-term. In this paper, using grounded theory based on the 15 higher education experts and key informants, a model for the governance of higher education, particularly public higher education institutions has been developed from the perspective of the trusteeship. According to the study, the board of trustees steering include diversification of the board of trustees, appointment and dismissal of academic institution chief, monitor the performance of the University, collective decision-making based on the mission as well as local  community needs, involvement of stakeholders, students, faculties, families, communities and employers, in the process of decision-making and problem solving. In fact, with the current governance board of trustees, not provide the maximum benefits, thus it is necessary that the system Board of Trustees to be improved continuously.

کلیدواژه‌ها [English]

• higher education system
• academic governance
• trusteeship
• Board of Trustees
• University governnce