نویسنده

• ابوالقاسم نادری

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران

چکیده

در این مقاله ناهمسانی و نابرابری مخارج سرانه بین دانشگاهها و مراکز آموزش عالی منتخب به منظور ارزیابی کارایی تخصیص اعتبارات با استفاده از روش الگوسازی چند سطحی و دادههای برگرفته از قوانین بودجه تحلیل و ارائه شده است. نتایج به دست آمده نشان دادند که تفاوت معنیداری در ساختار مخارج سرانه دانشگاهها و مراکز آموزش‎عالی وجود دارد که این ساختار روش الگوسازی را متأثر می‎سازد. برآوردهای حاصل از الگوسازی چند سطحی نشان میدهند که بین 15 درصد ]در مورد گروه کشاورزی[ و 41 درصد ]در مورد گروه علوم پایه[ تغییرات الگوها به تفاوت ویژگیهای دانشگاهها مربوط می‎شود که بخش زیادی از آن را باید به عدم کارایی نسبت داد. همچنین، برآوردهای تجربی مؤید این است که میزان ناهمسانی در ساختار مخارج سرانه بین دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در گروه هنر، علوم انسانی و اجتماعی کمترین و در گروه کشاورزی بیشترین است.
علاوه بر وجود ساختار ناهمسان مخارج سرانه، نتایج نشان میدهند که روند تحول مخارج سرانه به قیمتهای ثابت سال 1370 کاهش داشته و میزان کاهش بین دانشگاهها و نیز بین گروههای آموزشی متفاوت بوده است. علی رغم وجود نابرابریهای زیاد، طی دوره 78-1370 نابرابری بین مراکز آموزشی مورد بررسی کاهش یافته است که میتوان این تحول را در جهت بهبود و افزایش کارایی تخصیص منابع تعبیر کرد. با این حال، نتایج تحلیلهای چندسطحی نشان داد که هنوز تفاوت چشمگیری در مخارج سرانه دانشگاههای مورد مطالعه وجود دارد. تلاش برای توزیع عادلانهتر اعتبارات، به خصوص به منظور تشویق مراکز آموزشی با هزینه متوسط سرانه کمتر، سبب ارتقای کارایی مخارج آموزشی دولت خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

• کارایی
• کارایی تخصیصی
• دانشجوی معیار شده
• هزینه‎های آموزشی
• الگوسازی چندسطحی
• دانشگاهها و مؤسسات آموزش‎عالی

عنوان مقاله [English]

Multilevel Modelling & Evaluation of Allocative Efficiency in Public Budgeting:The Case of Iran's Higher Education Institutions

نویسنده [English]

• Abolghasem Naderi

Faculty Member of Tehran University

چکیده [English]

This study examines the allocative efficiency of public budgeting for the case of state higher education institutions in Iran employing multilevel modelling technique. For the purpose of empirical analysis the differences in per standardized-student expenditures (for different educational groups) as a measure of efficiency was evaluated, using data derived from the annual budget laws for 1370-1378 period.
1) This study found that there are significant variations in per standardized-student expenditures among the institutions, which provide evidence on the fact that there is inefficiency in higher education institutions, 2) the differences are the least for art and humanities and the greatest for agriculture majors and 3) during the period a reduction in the differences has been experienced that can be interpreted as an improvement in the efficiency However there is room for further improvement that requires initiating new policies in financing higher education.

کلیدواژه‌ها [English]

• Efficiency
• allocative efficiency
• Standardized-Student
• Educational Expenditures
• Multilevel Modelling
• Iran’s Higher Education Institutions
• educational groups
• Financing Higher Education