1- دانشیار، برنامهریزی درسی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه مازندران ، s.izadi@umz.ac.ir 2- دانشجوی دکتری آموزش عالی، دانشگاه مازندران 3- استاد، برنامهریزی آموزشی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه مازندران 4- دانشیار، فلسفه تعلیم و تربیت، گروه علوم تربیتی، دانشگاه مازندران
چکیده: (143 مشاهده)
پژوهش حاضر با هدف مطالعه فهم و برداشتهای اعضای هیئت علمی از وضعیت موجود و مطلوب آزادی علمی صورت پذیرفت و برای این منظور، رویکرد پژوهش به صورت آمیخته (کیفی-کمّی) انتخاب شد. ابزار پژوهش مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته (75 سؤالی) شامل پنج خرده مقیاس (ابعاد آزادی علمی، چالشهای آزادی علمی، ملزومات آزادی علمی، راهکارهای نهادینه سازی و حدود آزادی علمی) بود که محتوای سؤالات آن بر نتایج بخش کیفی (مصاحبهها) و ادبیات پژوهش مبتنی بود. سؤالات پرسشنامه بر اساس کدهای استخراج شده از مصاحبهها و ادبیات تدوین و گویهها بر مبنای مقولههای اصلی و فرعی و ارتباط بین آنها انتخاب شدند. جامعه آماری در بخش کیفی 13 نفر از صاحبنظران و در بخش کمّی 325 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاههای کشور بودند که بر اساس فرمول کوکران و به روش نمونهگیری تصادفی چند مرحلهای انتخاب شدند. دادهها با استفاده از نرمافزارهای SPSS و LISREL و با بهرهگیری از آمارهای توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند. یافتههای پژوهش در بخش کمّی نشان داد که در وضعیت موجود آزادی علمی، ابعاد اخلاق و حرفه علمی در زیرمؤلفه حدود آزادی علمی دارای بالاترین میانگین و بعد سیاسی و سیاستگذاران دارای کمترین میانگین و رتبه در بین مؤلفههای آزادی علمی بودند. همچنین وضعیت مطلوب نتایج حاکی از آن است که بعد زمینه و ساختار در زیرمؤلفه ملزومات دارای بالاترین میانگین و بعد دولتی و نهادی در زیرمؤلفه چالشهای آزادی علمی دارای کمترین میانگین و رتبه در بین مؤلفههای آزادی علمی بودند.
Izadi S, Alipor Y, Salehi-Omran E, Safar-Haydari H. Investigating the current and desirable situation of academic freedom in the Iranian higher education system. IRPHE 2022; 28 (2) :263-300 URL: http://journal.irphe.ac.ir/article-1-4753-fa.html
ایزدی صمد، عالی پور یوسف، صالحی عمران ابراهیم، صفارحیدری حجت. بررسی وضعیت موجود و مطلوب آزادی علمی در نظام آموزش عالی ایران. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی 1401; 28 (2) :300-263