|
راهبردها و راهکارهای اجرایی برای تنوع‌بخشی منابع مالی مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی با تأکید بر منابع غیردولتی
|
| دکتر محمد تقی نظرپور |
| استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران ، m_nazarpour@sbu.ac.ir |
|
|
چکیده: (658 مشاهده) |
| رشد تقاضای اجتماعی آموزش عالی و لزوم امکان دسترسی یکسان و عادلانه به آن برای متقاضیان ورود به دانشگاه‌ها، افزایش مسئولیت‌های اجتماعی و تغییر کارکردهای دانشگاه‌ها، روند شتابان جهانی‌سازی و به‌تبع آن بین‌المللی شدن آموزش عالی، اهمیت پژوهش و توسعه دانش‌های بنیادی، محدودیت‌های بودجه‌ای دولت‌ها در تأمین مالی دانشگاه‌ها، مجموعه عواملی هستند که تنوع‌بخشی به منابع مالی آموزش عالی در سراسر جهان را به‌صورت فزاینده‌ای متأثر ساخته‌اند. بدیهی است که وابستگی بودجه‌ای بر استقلال دانشگاه‌ها تأثیر داشته است. از طرفی، نوسانات بودجه دولتی که عمدتاً به‌دلیل تغییرات نرخ ارز و اعمال تحریم‌ها و کاهش قیمت نفت اتفاق می‌افتد، بودجه آموزش عالی را ناپایدار و آسیب‌پذیر می‌کند. با این استدلال، بازتعریف منابع مالی آموزش عالی و شناسایی منابعی که پایدار است، بسیار اهمیت دارد. در این‌پژوهش پس از شناخت وضعیت موجود منابع مالی دانشگاه‌ها و بررسی مبانی و پیشینه تحقیق، با جمع‌آوری نظرهای خبرگان و مدیران اجرایی دانشگاه‌ها عمده منابع مالی نوین در دانشگاه‌های ایران استخراج و میزان اثربخشی (ظرفیت‌سازی) راهبردهای اجرایی تنوع‌بخشی به‌منابع آموزش عالی تجزیه و تحلیل شد. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی و از نظر هدف کاربردی بود. جامعه آماری شامل دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و نمونه‌های مورد مطالعه شامل 30 دانشگاه، 7 مؤسسه پژوهشی و 7 پارک علم و فناوری و مشتمل بر 142 پرسشنامه بود. گویه‌های پرسشنامه به‌راهکارهای پیشنهادی اختصاص یافت و با توجه به ماهیت آنها به سه زیرمقیاس پژوهشی، آموزشی و اداری-مالی دسته‌بندی شدند. برای سنجش میزان پایایی پرسشنامه‌ها از آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن 848/0 به‌دست آمد. نتایج نشان داد که در میان راهکارهای اجرایی در حوزه اداری و مالی، استفاده حداکثری از ظرفیت‌های قانونی در تبصره‌های بودجه، گسترش و تنوع‌بخشی به فعالیت‌های خیران و توسعه بنیادهای نیکوکاری دانشگاهی از مؤثرترین راهکارهای تنوع‌بخشی منابع درآمدی در دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری است. همچنین کارشناسان حوزه آموزش عالی با توجه به ظرفیت‌های موجود از جمله اعضای هیئت علمی در اختیار، تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی، مأموریت‌های محول شده، امکانات فیزیکی، قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی خاص و بودجه تخصیص یافته، اثربخشی به کارگیری راهکارهای تأمین منابع مالی مبتنی بر انعقاد طرح‌های پژوهشی با صنایع و سایر دستگاه‌های اجرایی در خصوص تأمین خدمات برتر و تقویت اقتصاد دانشبنیان و تحقق اهداف «جهش تولید» در کشور را نسبت به سایر راهبردها بیشتر می‌دانند. |
|
| واژه‌های کلیدی: آموزش عالی، تنوع‌بخشی به منابع مالی، اقتصاد دانش بنیان، راهبردها و راهکارهای اجرایی. |
|
|
متن کامل [PDF 414 kb]
(210 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشی |
موضوع مقاله:
اقتصاد آموزش عالی
دریافت: 1399/2/22 | پذیرش: 1399/5/4 | انتشار: 1399/7/20 | انتشار الکترونیک: 1399/7/20
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
