استادیار گروه نوآوری آموزشی و درسی، مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، تهران، ایران ، Z.rashidi@irphe.ir
چکیده: (771 مشاهده)
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان سایش در روابط میان اعضای هیئت علمی دانشگاههای وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن انجام شد. رویکرد پژوهش کمّی بود و از روش توصیفی از نوع مطالعات همبستگی و روش تحلیل رگرسیون چندگانه و ابزار پرسشنامه برای اجرای آن بهره گرفته شد. جامعه آماری اعضای هیئت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور بودند که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای تعداد 601 نفر انتخاب شدند. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که ۲۴/۵۶ درصد از اعضای هیئت علمی شرکتکننده در این پژوهش در دوره کاری خود در معرض سایش بودهاند و در این میان اعضای هیئت علمی زن و مجرد با مرتبه علمی استادیاری و وضعیت استخدامی پیمانی سایش اجتماعی را بیشتر از دیگر ابعاد سایش (کلامی و فیزیکی) تجربه کردهاند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که عوامل سازمانی و فردی با سایش رابطه معنادار دارد و تغییرات واریانس سایش در میان اعضای هیئت علمی را در سطح بالایی تبیین و پیشبینی میکند. بر پایه نتایج به دست آمده از آزمون رگرسیون عوامل سازمانی نسبت به عوامل فردی با قدرت بیشتری سایش را پیشبینی میکند و از میان مؤلفههای پنجگانه تشکیلدهنده عوامل سازمانی، دو عامل فرهنگ سازمانی و رهبری دانشگاهی ضمن داشتن رابطه معنادار و غیرمستقیم با سایش، نسبت به دیگر مؤلفهها قدرت بیشتری در تبیین سایش دارند و سه مؤلفه قوانین و مقررات، تبعیض سازمانی و فرهنگ و جامعه از نظر قدرت پیشبینی تغییرات سایش و تبیین آن به ترتیب در جایگاه سوم تا پنجم قرار دارند. برای رسیدن به راهکارهای مناسب به منظور بهبود آسیب سایش در نهادهای آموزش عالی و در میان اعضای هیئت علمی بسان کنشگران اصلی این نهادها از روش گروههای کانونی استفاده شد که بازنگری در برنامههای جامعه پذیری اعضای هیئت علمی، تمرکززدایی در جذب و بازنگری در مفاد آیین نامه ارتقا، پرهیز از سیاستزدگی و لزوم مشارکت دانشگاهیان در انتخاب رؤسای دانشگاهی بر پایه شایسته سالاری، تبدیل سایش به یک گفتمان کلان اجتماعی - ساختاری، راه اندازی سازوکار فرجام خواهی شفاف و بازخورد دهنده و دارای قدرت ساختاری به ترتیب از جمله راهکارهایی است که از منظر شرکتکنندگان در جلسات گروه کانونی پژوهش میتواند راهی به سوی برونرفت از این آسیب بگشاید.
Rashidi Z. Bullying in faculty relations at universities affiliated with the Ministry of Science, Research and Technology and presenting solutions to improve it. IRPHE. 2020; 26 (2) :137-168 URL: http://journal.irphe.ac.ir/article-1-4181-fa.html
رشیدی زهرا. سایش در روابط اعضای هیئت علمی دانشگاههای وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی. 1399; 26 (2) :137-168